Η Συνύπαρξη και Χρήση των Αρχαίων Ελληνικών Θεάτρων σε σχέση με τα Ιερά

Οι ρίζες του αρχαίου θεάτρου ξεκινούν από τις θρησκευτικές τελετουργίες του παρελθόντος των πρώτων κοινωνιών. Η καταγωγή του οφείλεται στο διθύραμβο (άσμα με συνοδεία αυλού, που είχε σχέση με τη ζωή και τη λατρεία του Διονύσου, του θεού του κρασιού), καθώς και χορούς στο χώρο γύρω από τον βωμό του Διονύσου που διεξάγονταν προς τιμήν του. Στην Αθήνα δύο φορές το χρόνο ετελούντο οι μεγάλες θρησκευτικές εκδηλώσεις, οι οποίες ήταν τα Λήναια και τα Μεγάλα Διονύσια.

Το θέατρο ήταν απαραίτητος κοινωνικός θεσμός για κάθε πόλη, η κάθε παράσταση ήταν μοναδική και οι εορταστικές εκδηλώσεις είχαν θρησκευτικό χαρακτήρα. Έτσι ήταν αδιανόητο να υπάρχει πόλη χωρίς θέατρο. Το θέατρο εξαπλώθηκε σε όλες τις ελληνικές αποικίες από την Δύση μέχρι την Ανατολή γιατί αποτελούσε βασικό στοιχείο του ελληνισμού.

Τα αρχαία θέατρα της Ελλάδας ήταν χτισμένα πάντα κοντά σε κάποιο ναό, διότι οι χώροι αυτοί αργότερα αποτέλεσαν πράξεις λατρείας, όχι μόνο προς το Διόνυσο αλλά και προς άλλους θεούς. Μετέπειτα, εκτός από τη θρησκευτική σημασία, άρχισαν να αντιμετωπίζουν το θέατρο σαν τέχνη και σαν ψυχαγωγία. 

Η παρουσία των θεατών στις θεατρικές παραστάσεις και η συμμετοχή όλων στις μεγάλες θρησκευτικές εκδηλώσεις ήταν υποχρεωτική και αποτελούσε μία εξαιρετική εμπειρία. Όλες οι θεατρικές παραστάσεις αποτελούσαν πολυήμερες εκδηλώσεις θρησκευτικών εορτασμών και όχι μεμονωμένες παραστάσεις. Επίσης, επειδή δεν υπήρχε οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα, προσέφεραν δημόσια γνώσεις για την πολιτική, την θρησκεία και την παιδεία.

Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΘΕΑΤΡΩΝ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΤΟΠΙΟ. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΕΙ; ΠΩΣ ΕΞΗΓΕΙΤΑΙ; 

Ο αρχιτεκτονικός τύπος που χρησιμοποίησαν τα αρχαία ελληνικά θέατρα παραμένει ο ίδιος μέχρι και σήμερα. Το αρχαιότερο τμήμα του θεάτρου ήταν η ορχήστρα, η οποία ήταν κυκλική και αποτελούσε το χώρο στον οποίο διαδραματιζόταν η παράσταση, δηλαδή ο χορός. 

Οι θεατές στην αρχή παρακολουθούσαν τις εκδηλώσεις όρθιοι στην πλαγιά του λόφου και γύρω από την ορχήστρα. Αργότερα, κατασκευάστηκαν ξύλινα εδώλια, πέτρινα και εν συνεχεία μαρμάρινα, τα οποία αποτελούσαν το κοίλον. Στο τέλος κατασκευάστηκε η σκηνή, η οποία αρχικά ήταν επίπεδη και εν συνεχεία ανυψώθηκε λίγο πάνω από το επίπεδο της ορχήστρας, με σκοπό να μη κρύβουν οι χορευτές τους υποκριτές από τους θεατές. 

Οι αρχαίοι πρόγονοι, ως φιλόσοφοι, παρατήρησαν ότι στις αγορεύσεις ομιλητών στην αγορά, ο κύκλος αποτελούσε το φυσικό σχήμα γύρω από τον ομιλητή, με αποτέλεσμα η φωνή να κατανέμεται ομοιόμορφα. Αυτό οδήγησε στο να κατασκευαστεί κυκλικό το κοίλον. Επίσης, παρατήρησαν ότι ο ακροατής πρέπει να βλέπει τον ομιλητή για να μην εμποδίζεται η ακρόαση. Έτσι δημιουργήθηκε η κλίση του κοίλου με αποτέλεσμα όλοι οι θεατές να βλέπουν και να ακούν το ίδιο άνετα. Σημαντικό ήταν και η ανάγκη για ησυχία, διότι έτσι η φωνή είχε τη δύναμη να ακούγεται σε μεγάλες αποστάσεις. Γι’ αυτό για την κατασκευή των αρχαίων θεάτρων επέλεγαν χώρους που είχαν απόλυτη ησυχία. Εξίσου σημαντικό φαινόμενο ήταν και η ανάκλαση που γίνεται όταν μιλάει κάποιος μπροστά σε βράχο.

Έτσι, τα αρχαία θέατρα κτίστηκαν σε πλαγιές λόφων, σε μεγάλους υπαίθριους χώρους και γενικά χώρους όπου να υπάρχει απόλυτη ησυχία. Η επιλογή αυτή ήταν αποτέλεσμα αναζήτησης χώρων που να διαθέτουν καλή ακουστική και ταυτόχρονα τη δυνατότητα παρακολούθησης των παραστάσεων από περισσότερους θεατές. Η κατασκευή τους στις πλαγιές των λόφων βοηθούσε ώστε να ακούγεται η φωνή σε μεγάλες αποστάσεις, λόγω της αποφυγής, αφενός θορύβων του περιβάλλοντος αφού τα θέατρα ήταν ανοιχτά και αφετέρου της φασαρίας από την παρουσία χιλιάδων θεατών. Επίσης ο κυκλικός χαρακτήρας και η κλίση που είχε το κοίλον στην πλαγιά του λόφου πρόσφερε καλύτερη ακουστική και θέα στους θεατές.

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ

Ένα εξαίρετο μνημείο της ελληνιστικής αρχιτεκτονικής, διάσημο, επιβλητικό και το πιο σημαντικό από τα αρχαία θέατρα, είναι το θέατρο της Επιδαύρου. Το εν λόγω θέατρο κτίστηκε στην πλαγιά του λόφου του Κυνορτίου όρους με σκοπό την τέλεση μουσικών, ωδικών και δραματικών αγώνων προς τιμήν του Ασκληπιού. Επιπλέον χρησιμοποιήθηκε και ως ιερός χώρος για την θεραπεία ασθενών. 

Χρονολογείται ότι κατασκευάστηκε περίπου το 340-330 π.Χ.. από τον Πολύκλειτο, σε δύο φάσεις. Στο χώρο της Επιδαύρου χαρακτηριστικά είναι :

α) ο ναός του Ασκληπιού (380 π.Χ.), 

β) ο ναός της Αρτέμιδος (330 π.Χ.) και 

γ) η Θόλος της Επιδαύρου, που ο κυκλικός λαβύρινθος στο δάπεδο, που σώζεται μέχρι και σήμερα, φανερώνει ότι ίσως να χρησιμοποιείτο για θρησκευτικές τελετές.

Η ορχήστρα, σε σχήμα κύκλου, με τον βωμό ή θυμέλη στο κέντρο, η κομψότητα του κοίλου και η εξαίρετη ακουστική του προσέφεραν μία μοναδική αρμονία στο θέατρο αυτό.

Η ακουστική του είναι ιδιαίτερα κολακευτική για τους αρχαίους αρχιτέκτονες και οφείλεται στον μοναδικό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του, δηλαδή, στη μαρμάρινη κατασκευή του και στην κλίση του εδάφους, όπου υπήρχε ομοιογενής διάχυση του ήχου. 

03/08/2021 3:52 μμ.
Διάφορα θέματα