Το Βυζαντινό Κράτος και η Εκκλησία κατά των Παγανιστικών Αντιλήψεων

Όπως είδαμε, τόσο η Εκκλησία, όσο και το Βυζαντινό Κράτος στόχευαν στην προώθηση του χριστιανισμού και στην εξάλειψη του φαινομένου «μαγεία». 

Συγκεκριμένα, το 319μ.Χ., με νόμο, ο Μέγας Κωνσταντίνος απαγόρευσε με απάνθρωπες τιμωρίες, το να τελούνται μυστικές ιδιωτικές θυσίες, ιδιαίτερα την νύκτα, όπου μελετώντας τα σπλάχνα των ζώων, προσπαθούσαν να προβλέψουν το μέλλον. 

Αργότερα, ο Λέων Γ΄ Ίσαυρος, στη νομοθεσία του «Εκλογή», περιέλαβε διατάξεις αντιμετώπισης και τιμωρίας όσων ασχολούνταν με τη μαγεία. 

Την περίοδο της βασιλείας των Μακεδόνων, με νομοθεσία, συνεχίσθηκε η δίωξη εναντίον των μάγων, ενώ ο Λέων ΣΤ΄, ο Σοφός, απαγόρευσε κάθε είδους μαγεία, όπου γινόταν με την επίκληση δαιμόνων και όχι με την βοήθεια του Θεού, ανεξάρτητα εάν το αποτέλεσμα της πράξης αυτής θα ήταν να θεραπευθεί κάποιος από ασθένεια ή ακόμα και να αποφευχθούν γεωργικές καταστροφές.

Οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες, σε όλη την περίοδο της αυτοκρατορίας ακολούθησαν την ίδια πολιτική, όσον αφορά τις αντιλήψεις τους για όλες τις μαντικές μεθόδους πρόβλεψης. 

Οι απόψεις των βυζαντινών λογίων για την μαγεία ήταν αντιφατικές. Ενώ φαίνονταν αντίθετοι στις μεθόδους της μαγείας, αφού τόνιζαν ότι ο τρόπος εκτέλεσής τους δεν ήταν σύμφωνος με την χριστιανική θρησκεία, εν τούτοις, σε αναφορές τους με πολλά παραδείγματα, προβάλλουν και φανερώνουν ότι παραδέχονται τη δύναμη της μαγείας.

 Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι παρά την εναντιωματική στάση της Εκκλησίας στα φαινόμενα μαγείας, υπήρξαν κάποια στελέχη της, με θεόπνευστες ικανότητες αναγνώρισης και αντιμετώπισης των ενεργειών αυτών. 

Ένας επιπλέον νόμος, που επιβλήθηκε προκειμένου να καταργηθούν οι παγανιστικές συνήθειες στις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις των χριστιανών ήταν οι κανόνες της «Πενθέκτης», που συμπεριλήφθηκαν στην «Εν Τρούλλω σύνοδο» κατά το 691-692μ.Χ. 

Οι κανόνες αυτοί περιελάμβαναν την κατάργηση των νουμηνιών, κατά τις οποίες την πρώτη ημέρα κάθε μήνα πραγματοποιούσαν άλματα επάνω από αναμμένες εστίες στην είσοδο κατοικιών ή καταστημάτων, καθώς και τη διεξαγωγή θεατρικών παραστάσεων σε εορτασμούς. 

Παρά τις νομοθετικές διατάξεις της εποχής δεν ήταν εφικτό να εξαλειφθούν οι μαγικές πρακτικές από την καθημερινότητα των υπηκόων του Βυζαντίου.

Οι Χριστιανοί, μαχόμενοι για την πίστη τους, έκριναν με άσχημο τρόπο κάθε είδους απόκλιση και προσέγγιση άλλων ανθρώπων σε δεισιδαιμονίες και μαγικές πρακτικές. Φαινόμενα ειδωλολατρικών εορτών και μαντικών μεθόδων καταδικάστηκαν από την Εκκλησία μέσω των Εκκλησιαστικών Συνόδων. 

 Το συναίσθημα του φόβου για τα μελλούμενα και την μετά θάνατον ζωή έστρεφε πολλούς ανθρώπους στη λύση της μαγείας και μερικές φορές είχε ως αποτέλεσμα την εκμετάλλευση της ευπιστίας τους.  

03/08/2021 4:17 μμ.
Διάφορα θέματα